Foto: Pixabay.com
Om ʼn kind te verloor, is seker die mees traumatiese ervaring waardeur ouers kan gaan – geen ouer is veronderstel om sy kind te begrawe nie. Wanneer ʼn fetus voor 26 weke doodgebore word, het ouers nie eens dié reg nie, want volgens wetgewing in Suid-Afrika word ʼn fetus wat voor 26 weke doodgebore word, as mediese afval beskou.
Sonja Smith, besturende direkteur van Sonja Smith Funeral Group, sê hulle hanteer gereeld gevalle waar babas doodgebore word, maar sy het eers in 2005 van dié wetgewing gehoor toe sy ʼn oproep van ʼn gesin ontvang het wat ʼn drieling verloor het – die drieling was doodgebore op 20 weke. Toe Sonja by die hospitaal aankom, was die fetusse reeds op die vragmotor wat die hospitaal se mediese afval vervoer.
“Tot dan het ek nie geweet dat ʼn fetus eers op 26 weke as lewensvatbaar beskou word nie. Dit is so ʼn grys area in die wet, want ʼn dokter mag eintlik nie die Kennisgewing van Sterfte (BI663) onderteken vir fetusse wat voor 26 weke van gestasie doodgebore word nie. Voor 26 weke word dit as ʼn miskraam beskou en na 26 weke word dit ʼn ‘stilgeboorte’ genoem.”
Sonja meen elke dokter voel egter anders oor dié saak. “Die een dokter sal sê hy werk op gewig, soos 500g, terwyl ʼn ander dokter sal sê hy doen wat die ouers van hom vra en sal die dokumentasie teken om die liggaampie vry te stel en nog ʼn dokter sal sê hy doen wat die wet sê en weier om iets te teken.”
Volgens Sonja moet ouers die keuse hê om afskeid te neem wanneer hulle ʼn baba verloor, ongeag die stadium van die swangerskap, want ʼn band word reeds van die begin van die swangerskap gevorm. “As ouer sê ʼn mens nie jy verwag ʼn fetus nie – dis vir jou ʼn baba, vandat jy jou ouerskap beplan. Dis nie ʼn blindederm of ʼn ledemaat nie al is dit hoe die wet dit beskou. En die ergste van alles is, jy is absoluut uitgelewer aan die medici en hospitaalpersoneel om namens jou te besluit.”
Sonja se regspan het reeds in September verlede jaar korrespondensie aan drie ministers gestuur oor dié saak, omdat drie departemente betrokke is, maar slegs twee het bevestig hulle het haar skrywe ontvang. “Ek het gevra vir ʼn gesprek met die departemente van gesondheid, binnelandse sake en omgewingsake. Binnelandse sake het glad nie eens gereageer nie.”
Oor ʼn paar weke is Sonja en haar span op pad na die hooggeregshof om ʼn aansoek te bring vir die wysiging van die bestaande wetgewing. “Die bestaande wette is ʼn skending van ouers se basiese regte in terme van die Grondwet, naamlik die reg op privaatheid, menswaardigheid en gelykheid. As dit deur die hooggeregshof goedgekeur word, word dit skynbaar deur die konstitusionele hof bekragtig,” sê sy.
Sonja meen dié proses kan tot 18 maande duur.
Sonja het ʼn nie-winsgewende organisasie, Voice of the Unborn Baby, laat registreer omdat sy voel sy kan op so ʼn manier meer bereik as om alleen te probeer baklei. Besoek die Facebook-blad vir meer besonderhede.
Maroela Media sal ʼn opvolgstorie doen nadat Sonja en haar span in die hooggeregshof was.